تابلو ورق طلای طاووس

تابلو ورق طلای طاووس با روکش ورق طلا

در «فرهنگ‌نامه پارسی آریا» واژه پارسی‌شده طاووس را «فراش‌مرغ» آورده‌اند؛ شاید از آن جهت که بال‌های خود را همچون فرشی نگارین بر زمین می‌گستراند. حضرت‌علی(ع) هم طاووس را از شگفت‌انگیزترین پرندگان در آفرینش دانسته‌اند.

ارسطو آورده که طاووس و خروس «پرنده پارسی» نام داشته‌اند و در موارد متعددی، طاووس از عمده پیشکشی‌های سفیران پارسی به‌جهت پادشاهان ممالک مختلف بوده است. این پرنده با هبوط آدم و حوا، مدخل بهشت، نماد خورشید، نماد سلطنت، رستاخیز، نشان عزت، تجدید حیات، زیبایی و بسیاری مفاهیم اسطوره‌ای و نمادین دیگر ارتباط دارد.

نقش این پرنده روی پارچه ساسانی معنایی متفاوت‌تر از همین نقش بر سردر مسجدجامع عباسی دارد. در تعدادی از پارچه‌های به‌دست آمده از دوران سلجوقی، ایلخانی و صفوی هم این نقش دیده می‌شود؛ هرچند می‌توان آن را اقتباسی از طرح‌های دوره ساسانی به‌حساب آورد. علاوه بر این، طاووس نماد سلطنت ساسانیان به شمار می‌رود و روی مُهرهای آن دوران هم این نقش دیده شده است.